вторник, 15 марта 2011 г.

Profilaktika, Müdafiə, Immunlaşdırma

15 mart 2011-ci il tarixdə Şirvan İcma Məlumat Mərkəzində  növbəti meydan tədbiri keçirilmişdir.  Meydanda  25 nəfər  qadın olmaqla əsasən QHT nümayəndələri, müəllimlər, jurnalistlər, evdar xanımlar, kitabxanaçılar və tələbələr,  gənc  qızlar iştirak edirdilər.
Meydanda İşıq qəzetinin müxbiri Yaqut Vafiq qızı, Regional qadın hüquqlarının Müdafiəsi mərkəzindən Nəzakət Səmədova , 11 saylı orta məktəbdən  Sahilə Misirova, Mərkəzi Kitabxanadan metodika şöbəsindən Şəfəq Səlimova, Şirvan Dövlət İqtisadiyyat və humanitar  kollecdən tələbələr Kəmalə Əmrahova, İradə Əsədova, evdar qadınlar Nəsibə Abbasova, Könül Rəhimova  vəs.
Meydana ekspert qismində Uşaq poliklinikasından həkim Fatma xanım  Ocaqova  dəvt olunmuşdur.
Meydanın mövzusu isə Uşaqların sağlamlıqlarının müdafiəsi üçün imunlaşdırmanın vacibliyi idi.
Meydanı girış sözü ilə açan mərkəzin administratoru  qeyd etdi ki, Bu günki tədbirimiz xalqımız ən böyük bayramlarından biri olan axırıncı şərşənbəyə təsadüf edir. Hamınızı  çərşənbə bayramı münasibəti ilə təbrik edirəm, bol ruzi bərəkət və sağlamlıq arzulayıram.  
Dahilər qeyd ediblərki, uşaqlar bizim gələcəyimizdir. Bu gələcəyin  parlaq , layiqli  və sağlam olmasını istəyiriksə , uşaqların sağlamlıqları qayğısına qalmalıyıq. Elə bu səbəbdən bu günki, meydan tədbirinə uşaq poliklinikasında həkim dəvət etmişik ki, uşaqların sağlam böyüməsi üçün valideynlərin nəyi bilməklərinin vacib olduğunu nəzərə çatdırsın.
Sonra  həkim ekspert Fatma xanım qeyd etdi ki, uşaqların sağlam böyüməsini istəyiksə, uşaq hələ ana bətnində olanda onun sağlamlıqları qayğısına qalmaq lazımdır. Əlbəttə ki, mən bu gün  anadan olmuş uşaqların sağlamlıqları üçün ilk növbədə aparılan immunlaşdırma tədbirləri haqqında məlumat  verəcəyəm. 1-ci immunlaşdırma tədbiri  uşaq doğulandan sonra 12 saat  ərzində -HepatitB  vurulur.
 4-7-ci gün ərzində isə vərəm əleyhinə  və poliomielit   peyvəndləri  vurulur
Sonra uşaq 2 aylıq olanda difteriya, göyöskürək, tetanus, poliomenit və hepatit B peyvəndləri vurulur.
3 aylıq olanda difteriya, göyöskürək, tetanus, poliomenit və  peyvəndləri vurulur.
4 aylıq olanda difteriya, göyöskürək, tetanus, poliomenit və hepatit B peyvəndləri vurulur.
12 aylıq olanda qızılca, parotit, məxmərək, vitamin A vurulur
18 aylıq olanda  polimienit, difteriya, göyöskürək, tetanus və Vitamin A  vurulur
6 yaşda  qızılça, məxmərək, difteriya, tetanus, Vitamin A vurulur.
Bütün bu peyvəndlər  uşaq doğulandan  məktəbə gedənə kimi olan yaş dövrlərində vurulan peyvəndlərdir. Sonra ki illərdə bu peyvəndləmə işləri məktəblə birlikdə həyata keçirilir.  İmmunlaşdırma uşağın sağlamlığı üçün çox vacibdir.
İşıq qəzetinin müxbiri Yaqut Vafiq qızı  Bəzi valideynlər öz uşaqlarına peyvənd vurdurmaq istəmir. Bu nə dərəcədə düzgündür sualına Fatma xanım belə cavab verdi. İmmunlaşdırma bütün uşaqlarda aparılmalıdır. Bu uşaqların sağlamlığı üçün vacibdir.  Yolxucu xəstəliklər yayılan zaman peyvənd almış uşaq ya bu xəstəliyə tutulmur, ya da cox yüngül formada bu xəstəlikdən yayınır.
QHT nümayəndəsi  Nəzakət Səmədova Bəzi valideynlər düşünür ki, peyvənd vurulan zaman gələcəkdə həmin  sonsuzluq ola bilər sualına isə həkim qeyd etdi ki, neçə illərdir ki, bu peyvənd vurulma işi davam etdirilir. Bu düzgün fikir deyil.
Müəllimə Sahilə Misirova peyvəndləmə işi üçün valideynlər vəsait ödəyirlərmi sualına isə ekspert cavab olraq bildirdi ki,  Bütün bu işlər dövlət vəsaiti hesabına edilir. Əksinə, biz hər peyvəndin vaxtı zamanı ya telefonla valideyinlərlə əlaqə saxlayır, ya da evlərə sahə  həkimləri gedərək xəbərdarlıq edilir ki, peyvənddən yayınma halları olmasın.
Tədbirin sonunda Həkim qeyd etdi ki, valideyinlər daha çox məlumatlı olmalıdırlar ki, bu immunlaşma prosesindən öz körpəsi kənarda qalmasın.   Sağlam körpə istəyirsinizsə körpənizin  mütləq peyvəndini vurdurmalısız . Gəlin gələcəyimizin  sağlamlığı naminə hamımız birləşək və körpələri müdafiə edək.

четверг, 2 декабря 2010 г.

Hamiləliyin planlaşdırılması

Kombinə olunmuş həblər.

Kombinə olunmuş həblər hamiləlikdən qorunmaq məqsədi ilə  gündə bir dəfə qəbul olunu. Qadınlar arzuolunmux hamiləliyin qarşısını almaq üçün belə həblrədən istədikləri müddət ərzində istifadə edə bilərlər. Belə həblər yumurta hüceyrəsinin yumurtalıqdan xaric olunmasını dayandırır və nəticədə qadın hamilə qalmır.

Kombinə olumuş həblərin zərəri varmı?

Həblər qadın orqanizmi üçün zərərsizdir və təhlükəli deyil. Qəbul qaydalarına düzgün əməl etdikdə onlar çox effektlidir.
Həblərdən istifadə edərək hamiləliyin qarşısını almaq baş vermiş hamiləliyi abort yolu ilə dayandırmaqdan daha təhlükəsizdir.

Kombinə olunmuş həblərin üstünlükləri hansılardır?
  1. Yüksək dərəcədə etibarlıdır
  2. Müxtəlif yaşda olan qadınlar istifadə edə bilər
  3. Qadın həblərin qəbulunu dayandrdıqdan sonra yenidən hamilə qala bilər
  4. Aybaşı dövrünü tənzimləyir, aybaşı qanaxmasının miqdarını və aybaşı ağrılarını azaldır
  5. Mövcud olan yanlış fikirlərin əksinə olaraq, aşağıdakı halların yaranma ehtimalını azaldır
  •                   Uşaqlıq və yumurtalıqların xərçəngu və kistası
  • süd vəzisi xəstəlikləri
  • kiçik canğın iltihabı xəstəlikləri
  • qanazlığı
Kombinə olunmuş həblərdən kim istifadə edə bilər?

Doğmuş və doğmamış qadınlar bu həblərdən istifadə edə bilər
Hansı qadınlar bu həblərdən istifadə edə bilməz
  • körpəsini döşlə əmizdirən qadınlar ( həblər ana südünün keyfiyyətinə və miqdarına təsir edir)
  • yüksək qan təzyiqi, ürək , qara çiyər və ya öd kisəsi  xəstəlikləri olan qadınlar
  • yaşı 35-dən yuxarı olan siqaret şəkən qadınlar
  • Əgər siz kombinə olunmuş həblərdən istifadə edə biləcəyinizi araşdırmaq istəyirsinizsə , yaşayış yerinizdə çalışan təlim keçmiş tibb işçisinə müraciə edin.
Kombinə olunmuş həblərin qəbuluna nə vaxt başlamaq olar?

  • Aybaşı dövrünün ilk 5 günü ərzində ( aybaşı qanaxmasının 1-ci günü aybaşı dövrünün 1-ci günüdür)
  • Abortdan dərhal sonra
  • doğuşdan sonra
  • əmizdirən qadınlar doğuşdan 6 sonra
  • əmizdirməyən qadınlar doğuşan 3 həftə sonra ( bu halda həkim məsləhəti tələb olunur)
Kombinə olunmuş həblər neçə qəbul edilməlidir?

Bu həblərin 21 və 28 həblik bağlanmaları istehsal olunur. 21 həblik bağlamadakı həblərin hamısı eyni rəngdə olur. 28 həblik bağlamada isə həblərin 21 bir rəngdə, digər 7-si isə başqa rəngdə olur
1 rəqəmi ilə işarələnmişhəblərdən başlayıb hər gün yaxşı olar ki, eyni vaxtda bir həb qəbul edin.
həbləri axşam saatlatında yatmazdan əvvəl qəbul etmək daha məsləhətdir

Bağlamanın üzərindəki ox işarəsi və ya nğmrə istiqamətinə uyğun olaraq  ertəsi gün növbəti həbi qəbul edin
gündə bir həb olmqla bağlamadakı həbləri sona qədər qəbul edin
28 həblik bağlamadakı fərqli rəngdə olan 7 həbi qəbul edərkən sizdə aybaşı olması ehtimalı vardır


среда, 1 декабря 2010 г.

QİÇS Bəşəriyyətin bəlasıdır!!!

Qazanılmış immun çatışmamazlığı sindromu virus mənşəli yoluxucu xəstəlikdir. Bu xəstəlik özü öldürmür, lakin ölüm törədən digər xəstəliklərin  ( xərçəng, ağciyər iltihabı, qrip və s.) inkişafına şərait yaradır.təl
Bu xəstəlik yeni meydana çımış, lakin buna baxmyaraq hal-hazırda bütün dünyada çox geniş yayılmaqda olan, bütün bəşəriyyətin və dünya birliyinin ən qlobal problemlərindən hesab edilən bir patologiyadır. QİÇS immun sistemin tam depressiyasına, infeksiyalara qarşı orqanizmin ümumi müqavimətinin kəskin zəifləməsinə, onkoloji xəstəliklərin inkişafına və s. bu kimi ağır vəziyyətlərə gətirib çıxarır ki, bütün bunlar da ölümlə nəticələnirlər. QİÇS hal-hazırda praktik olaraq dünyanın bütün ölkələrində vardır və böyük sürətlə də artmaqda davam edir. Belə hesab edilir ki, hər il yoluxmuş və xəstə şəxslərin sayı 2 dəfə artır.
Xəstəliyin adı əslində HİV infeksiyadır (HİV Human İmmunodeficiency Virus, yəni İİV  İnsan İmmunçatışmazlıq Virusu). QİÇS isə bu infeskiyanın sonunda, onun ağırlaşması və son nəticəsi kimi meydana çıxan bir əlamətdir. Lakin bu infeksiyanın ilk dəfə öyrənildiyi vaxtdan etibarən onun adına QİÇS deyildiyi üçün indi də bu termindən istifadə edilir. Belə güman edilir ki, xəstəlik XX əsrin 50-ci illərində Mərkəzi Afrikada başlanmış və yeni mutant virus yerli əhaliyə meymunlardan keçmişdir. Afirkadan isə xəstəlik Haiti adalarına, sonra isə Amerika və Qərbi Avropaya yayılmışdır.  Xəstəlik ilk dəfə 1981-ci ildə ABŞ-da homoseksualistlər arasında aşkar olunmuşdur
QİÇS xəstəliyi öz       inkişafında aşağıdakı mərhələləri keçir.

1. Latent dövr.
2. Generalizə olunmuş limfadenopatiya mərhələsi.
3. QİÇS-önü mərhələsi.

4. QİÇS mərhələsi (Qazanılmış immun çatışmazlıq sindromu mərhələsi).
 1. İnkubasiya (gizli) dövrü 
               Bir neçə həftədən bir neçə ilə qədər (hətta 15 il) ola bilər. Latent dövrün müddəti yoluxma zamanı orqanizmin immun siteminin vəziyyətindən , virusun konsentrasiyasından (miqdarından) və yoluxma mexanizmindən asılıdır. Latent dövrdə xəstənin qanında QİÇS viruslar və onlara qarşı yaranmış anti QİÇS-antitellər aşkar olunur. İlk dövrlərdə qanda kəskin şəkildə artan virusların miqdarı, təxminən 1,5-2 ay sonra antitellərin təsiri ilə azalır. Buna serokonverisya deyilir.
2. Generalizə olunmuş limfadenopatiya mərhələsi
 ( İlkin əlamətlər mərhələsi).
 Təxminən 3-5 il davam edən bu mərhələdə müxtəlif qrup limfa düyünləri bir neçə ay müddətində böyümüş olurlar. Xəstələrdə xroniki limfadenopatiya sindromu inkişaf edir. Bu zaman orqanizmdə iltihabi proses gedir, virus sayca artır.
3. QİÇS-önü mərhələsi.
 Bir neçə il davam edir. Bu dövrdə artıq başlanmaqda olan immun çatışmazlıq fonunda xəstələrdə limfadenopatiya, qızmdıra, diareya, tərləmə, ümumi əzginlik və zəiflik, dəridə fəsadlar (səpgi, qaşınma, qıcıqlanma və s.), qarın işləməsi, arıqlama müşahidə olunur, tez-tez yuxarı tənəffüs yollarının virus infeksiyaları, piodermiyalar, dəmrov və s. patologiyalar meydana çıxır. Bu dövr ərzində həmçinin bəd xassəli şiş (Kapoşi sarkoması) əmələ gəlir və müxtəlif infeksiyalar kəşkinləşir.

 QİÇS mərhələsi (Qazanılmış immun çatışmazlıq sindromu mərhələsi).
Təxminən 2 il davam edir. Bu mərhələdə immun sistemin tam iflici ilə əlaqədar qanda anti-QİÇS-antitellər demək olar ki, aşkar olunmur, QİÇS-virusların miqdarı isə əksinə kəskin şəkildə yüksəlir. Xəstələrdə tez-tez və ağır gedişə malik opportunist infeksiyalar, kaxeksiyalar, bəd xassəli şişlər baş verir
HİV virusuna yoluxduqdan sonra QİÇS xəstəliyi tədricən inkişaf etməyə başlayır. HİV virusu yoluxmuş insandan sağlam insana keçə bilər. Bu virusu daşıyan insan xəstə və zəif görünməsə də, hətta özünün xəbəri olmasa belə sağlam insanı yoluxdura bilər. Bu virus göz yaşında, tərdə, ağız suyunda, qanda, uşaqlıq yolu selikli qişasında, spermada, ana südündə və s. mövcuddur. Lakin digər insanlara ötürmək üçün onların sayı qanda, uşaqlıq yolu selikli qişasında, spermada və ana südündə kifayət qədərdir.

QİÇS -ə necə yoluxmaq olar?

1. Qorunmamış cinsi əlaqə ilə
2. Anadan uşağa döl və süd vasitəsilə
3. Strerilizə edilməmiş müxtəlif kəici və deşici alətlər (tibbi, tatuaj və s.) ilə
4. Qan köçürmə vasitəsilə
QİÇS-ə kimlər daha tez tutulurlar?
1. Homoseksualistlər (eyni cinslər arasında olan əlaqə)
2. Təsadüfi partnyorlarla çoxsaylı cinsi əlaqədə olan şəxslər
3. HİV-ə yoluxmuş şəxsə məxsus iynə şprisindən istifadə edənlər (bu hallar daha çox narkomanlar arasında yayılıb)
4. QİÇS-ə görə dəqiq müayinə etmədən donor qanı köçürülən xəstələr
5. HİV tutulmuş xəstənin orqanını özlərinə transplantasiya edilənlər
6. Tibbi müəssisələrdə strerilizə edilməmiş alətlər istifadə edənlər

QİÇS-in  əlamətləri

QİÇS-ə yoluxanlarda çoxsaylı əlamətlər müşahidə olunur. Bu əlamətlərə titrəmə, angina, arıqlama, limfa düyünlərinin böyüməsi, uzunmüddətli ishal, dəridə səpkilər, heç bir dərmanın təsirindən düçməyən qızdırma və s. aiddir.
QİÇS-dən qorunmaq yolları
    1. Təhlükəsiz cinsi əlaqə (qorunma vasitələri istifadə etmək)
    2. Başqasının şprisindən istifadə etməmək
    3. Bütün hamilə qadınlar HİV/AİDS testindən keçməli
    4. Donor orqan və qan alarkən HİV/AİDS testindən keçməsini tələb etmək
    5. Bir dəfəlik tibbi və digər alətlərdən istifadəyə üstünlük vermək

QİÇS-li xəstələrə qulluq 
Diqqət!!! 
AİDS-lə Mübarizə Mərkəzi və Regional Laboratoriyaların telefonları:


Bakı                                  +(994 12) 4949924
Gəncə                                  +(994 22) 561243
Lənkəran                             +(994 171) 42580
Salyan                                 +(994 163) 54926
Şirvan                                           +(994 197) 40367/43697
Sumqayıt                             +(994 164) 55680
Naxçıvan                             +(994 136) 50358
Mingəçevir                           +(994 147) 42623
Quba                                   +(994 169) 54226
Yevlax                                 +(994 166) 52261
Şamaxı                                +(994 176) 92329
Şəki                                    +(994 177) 42585/42547

понедельник, 29 ноября 2010 г.

Pandemik A(H1N1) qripi

Qrip pandemiyası qripin qlobal epidemiyası kimi müəyyən edilir  bilər ki, bu da qrip virusunun meydana çıxdığı və dai qrip kimi eyni qaydada öskürmək  və asqırmaq vasitəsi ilə yayılmağa başladığı zaman baş verir.
XX əsrdə  3 böyük qrip epidemiyası olmuşdur

  1. 1918-ci ildə yayılmış İspan qripi Bu epidemiya zamanı Dünyada 40-50 milyon insan ölmüşdür. Bu qripdə qrip virusunun daha güçlü forması başverdi, Ölüm halları əsasən 15-35 yaşlı sağlam insanlar arasında oldu, 1933-cü ilə qədər olan dövrdə qripə qarşı vaksin yox idi.
  2. 1957-ci ildə baş verən Asiya qripi olmuşdur ki, bu qripin nəticəsində dünyada 2 milyon ölüm hadisəsi qeydə alınmış, 1918-ci il qripindən nisbətən bu qrip zəif idi. Ölüm halları xroniki xəstəlikləri olan insanlarda oldu.  Bu rip zamanı vaksin və virus əleyhinə preparatlar var idi , lakin kifayət qədər miqdarda deyildi.
  3. 1968-ci ildə baş vermiş Hong Kong qripi Bu qrip nəticəsində Dünyada  1 milyon  ölüm hadisəsi qeydə alındı. 1957-ci il qripindən nisbətən  zəif idi. Ölüm halları xroniki xəstəlikləri olan insanlarda oldu.  Vaksin və virus əleyhinə  preparatlar var idi, lakin kifayət miqdarda deyildi.      

                 XXI əsr
2009-cu ildə Yeni A(H1N1) qripi. Ölümlərin sayı hələ tam müəyyən olunmayıb. Vaksin və virus əleyhinə preparatlar var, lakin bütün ölkələrin tələbatını təmin etməyə bilər
Pandemik virusun insandan insana davamlı yoluxması  ÜST-in əhatə etdiyi iki müxtəlif regionunda baş verirsə, bu halda pandemiya elan edilir Ölkələrə pandemiyaya hazırlıq və cavab tədbirlərinin planlaşdırılmasına dəstək məqsədi ilə UST( Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı) dünya üzrə standart olan pandemiya fazalarını tərtib etmişdir.

A(H1N1) QRİP PANDEMİYASI VƏ ONUN TARİXİ

2009-cu ilin mart-aprel aylarında Meksika  və Amerika Birləşmiş Ştatlarında qeydə alınmıç respirator xəstəliklər  hadisələrinin epidemioloji tədqiqatını apararaq insaların yeni qrip virusu ilə yoluxmasını aşkar etmişlər. Yeni A(H1N1)qrip virusu ilk olaraq ABŞ-da 15 aprel 2009-cu il tarixdə müəyyən edilmişdir.Bu virus ilə törənən qrip əvvəllər heç vaxt insanlar  arasında dövr etməmişdir. Virus əvvəlki və ya cari mövsümi qrip virusları ilə əlaqə deyil, A-donuz, insan və quş qripi viruslarının gen hissələri movcuddur. A(H1 N1) qripi virusu adlanan bu virus əhali arasında və kütləvi informasiya vasitələrində daha çox "Donuz qripi" və ya  "Kaliforniya" qripi kimi tanınır.
 Meksikida, sonra isə digər ölkələrdə baş vermiş hadisələr 25 aprel 2009-cu il tarixdə ÜST-nin Baş direktoruna əsas verdi ki, qüvvədə olan Beynəlxalq Tibbi-Sanitariya Qaydalarının meyarlarına əsaslanaraq ictimai səhiyyə sahəsində beynəlxalq əhəmiyyətli fövqəladə halın baş verməsi barədə bəyan etsin. 11 iyun 2009-cu il tarixdə ÜST-nin təcili iclasında ölkələrdən daxil olan məlumatlar nəzərə alınaraq Beynəlxalq  Tibbi-Sanitariya Qatdaları tərəfindən müəyyən edilmiş qaydalara əsasən A(H1N1) qripinin pandemiyası elan edildi ki, bu da son 40 ildə baş verən ilk pandemiyadır.

A(H1N1) QRİPİNİN DÜNYADA YAYILMASI

ÜST-nin məlumatına əsasən 2010-cu ilinyanvar ayına olan vəziyyətə görə 209 dünya ölkəsi və ərazisi A(H1N1)virusunun qeydə alınması və 14711 laborator üsulla təsdiq olunmuş ölüm halları barədə bəyan etmişdir. Əksər ölüm hallarına ağır xəstələnmə hallarının 5--80%-i isə ağ ciyərlərinxroniki xəstəliyi(astma və digər patologiyalar) olan insanlarda qeydə alınır. Həmçinin xəstəliyə tutulmuş hamilə qadınların reanimasiya şöbəsinə qəbul olunması halları ümumi əhali arasında xəstələnmiş çəxslərə nisbətən 10 dəfə artıqdır və xəstəxanalara çatdırılmış belə qadınların 7-10% hamiləliyin 2-ci və ya 3-cü üçaylığında olanlardır.
Bir çox ölkələrdə olan vəziyyətin təhlili göstərdi ki , A(H1N1)virusu tez bir zamanda  dünyaya yayılaraq hazırda  qriplə xəstələnmə sturukturunda üstünlük təşkil edir, yəni mövsümü qripdən fərqli olaraq çox yayılmışdır.

AZƏRBAYCANDA PANDEMİK A(H1N1) QRİPİ

2010-cu ilin yanvar ayına olan məlumata görə Azərbaycanda  A(H1N1) qripinin 14 halı qeydə alınmış, onlardan 5-i qadın və 9-u kişi, 9-u 18 yaşınadək  və 5-i 18 yaşdam yuxarı insanlara aiddir.
A(H1N1) pandemik qripi qeydə alınmış şəxslərdən 5-i Ukraynadan, 2-si İngiltərədən, 1-i Fransadan və 1-i Türkiyədən yoluxmuş halda gələnrdir. Ölüm halları qeydə alınmamışdır. Digər 5 hadisə xaricdən gələn xəstlərlə  təmasda olanlardır.

A(H1N1) Pandemik qripinin mövzümi qripdən fərqi

Mövsümi qrip epidemiyalari hər il baş verir və virusllar hər il dəyişir, lakin bir çox insanın dövr edən virusa qarşı müəyyən qədər immuniteti vardır ki, bu da xəstəliklərin sayını məhdudlaşdırmağa imkan verir. Bir sıra inkişaf etmiş ölkələrdə əhali mövsümi qripə qarşı peyvəd olunur ki, bu da xəstələnmə və ölüm hallarını azaldır.
Lakin əksər insanların yeni olan A(H1N1) qripi virusuna qarşı immuniteti yoxdur və ya çox zəifdir. Ona görə də bu virus mövsümi qrip epidemiyalarindan fərqli olaraq daha çox ağırlaşmalar yarada bilər.
Yeni A(H1N1) qripi virusu ilə törənən qrip əvvəllər heç vaxt insanlar arasında dövr etməmişdir. Bu virus əvvəlki vəya cari mövsümi qrip virusları ilə əlaqəli deyil, A-donuz qripi vuruslarından əmələ gəlmiş və tərkibində A-donuz, insan və quş qripi viruslarının gen hissələri mövcuddur. Adi mövsümi qrip halları ilə müqayisədə A(H1N1) qripi gənc əhali arasında (50 yaşdan aşağı) daha çox qeydə alınır